Συνέντευξη υπουργού Υγείας στον «Π»: «Από Σεπτέμβρη έπονται πολλά και σημαντικά»

~Της Άντριας Γεωργίου

Μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται ότι θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για αρκετά από τα ανοικτά κεφάλαια στο Υπουργείο Υγείας. Αυτό υποστηρίζει σε συνέντευξή του στον «Π» ο υπουργός Μιχάλης Δαμιανός

Όλα έχουν προωθηθεί αλλά όλα παραμένουν ανοικτά στο Υπουργείο Υγείας με τον υπουργό Μιχάλη Δαμιανό να παραπέμπει στον Σεπτέμβριο για αρκετά από τα εκκρεμούντα ζητήματα. Το νομοσχέδιο για τον Συνήγορο του Ασθενούς αναμένεται ότι θα κατατεθεί στη Βουλή με τη λήξη του καλοκαιριού. Το ίδιο και το νομοσχέδιο για τα κέντρα αποκατάστασης. Για τη λειτουργία του Εθνικού Κέντρου Κλινικής Τεκμηρίωσης το Υπουργείο Υγείας έχει καταλήξει στη μορφή του και την ίδια ώρα το υπουργείο του βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) προκειμένου από τον Ιανουάριο του 2025 να ενταχθούν στο ΓεΣΥ όλα τα καινοτόμα φάρμακα και να προχωρήσουν οι διαδικασίες για ένταξη στο Σύστημα και των επιδοτήσεων για αποστολή ασθενών στο εξωτερικό.

Υπουργέ, δεν θα μπορούσα να μην αρχίσω τη συζήτησή μας με κάποια από τα πολλά και σημαντικά νομοσχέδια που εκκρεμούν αυτή τη στιγμή στην Υγεία. Είναι για παράδειγμα το νομοσχέδιο για τη δημιουργία Εθνικής Αρχής Ασθενοφόρων.

Εντός του επόμενου μήνα θα ληφθεί η πολιτική απόφαση ως προς το ποια μορφή θα έχει η υπηρεσία ασθενοφόρων. Σήμερα είναι υπό τον ΟΚΥπΥ. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι για κάποια μεταβατική περίοδο η υπηρεσία να παραμείνει στον ΟΚΥπΥ και στη συνέχεια να είναι κάτω από οποιανδήποτε άλλη δομή αποφασίσουμε.

Με τον Συνήγορο του Ασθενούς πού βρίσκεστε; Είχατε υποσχεθεί ότι Ιούνη θα είναι έτοιμο το νομοσχέδιο να σταλεί στη Βουλή.

Ήμασταν σχεδόν έτοιμοι να το προωθήσουμε στη Βουλή. Υπήρξαν κάποια περαιτέρω σχόλια από πλευράς των οργανωμένων ασθενών. Θεωρήσαμε πιο ορθό να εξετάσουμε τα ζητήματα που θέτουν, προτού προχωρήσουμε με το νομοσχέδιο. Στόχος είναι εντός Σεπτεμβρίου να το προωθήσουμε στη Βουλή.

Πανεπιστημιακές κλινικές και αποκατάσταση

Άλλο ένα πολύπαθο νομοσχέδιο είναι αυτό για την ίδρυση πανεπιστημιακών κλινικών. Tι εξελίξεις έχουμε γύρω από το συγκεκριμένο θέμα;

Έχουμε κάνει αρκετές συζητήσεις με όλους τους εμπλεκόμενους. Θα γίνει μια τελική συνάντηση αρχές Σεπτεμβρίου. Σε γενικές γραμμές έχουμε συμφωνήσει στους βασικούς πυλώνες του νομοσχεδίου. Εκεί όπου υπάρχει διαφωνία είναι στο τι θα γίνει με το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, όπου υπάρχουν οι ακαδημαϊκοί γιατροί του Πανεπιστημίου Κύπρου και από την άλλη οι κλινικοί γιατροί του ΟΚΥπΥ. Ακόμη και αν δεν βρεθεί λύση, πριν από το τέλος του χρόνου να σταλεί το νομοσχέδιο στη Βουλή. Δεν γίνεται να μην έχουμε πανεπιστημιακές κλινικές επειδή διαφωνούν οι γιατροί μεταξύ τους. Είναι προς όφελος των ασθενών, και των ίδιων των γιατρών. Δεν γίνεται να έχουμε στην Κύπρο τρεις ιατρικές σχολές και να μην έχουμε πανεπιστημιακές κλινικές.

Το νομοσχέδιο για τα κέντρα αποκατάστασης πού βρίσκεται;

Έχουμε λάβει τελικά σχόλια από τον σύνδεσμο των κέντρων αποκατάστασης, τα οποία σήμερα εμπίπτουν στη νομοθεσία για τους οίκους ευγηρίας. Θα τα δούμε το επόμενο διάστημα. Στόχος είναι πριν το τέλος του χρόνου να πάει το νομοσχέδιο στη Βουλή. Ούτε εκεί θα είναι όλοι σύμφωνοι με το νομοσχέδιο που θα καταθέσουμε, αλλά ο στόχος με το νομοσχέδιο της αποκατάστασης είναι να επεκταθούν τα κέντρα αλλά και οι υπηρεσίες αποκατάστασης που παρέχουν τις υπηρεσίες τους εντός του ΓεΣΥ.

Για πολλά από τα νομοσχέδια που συζητάμε, ένα από τα οποία είναι και τα κέντρα αποκατάστασης, έχουν γίνει πολλές διαβουλεύσεις, δεν χωρεί άλλη διαβούλευση και συζήτηση, θα πρέπει να κατατεθούν στη Βουλή και να προχωρήσουν στην ψήφιση. Mιλάμε για νομοσχέδια που επηρεάζουν την ποιότητα των υπηρεσιών που λαμβάνουν οι ασθενείς.

Αφού μιλάμε για ποιότητα των υπηρεσιών Υγείας που λαμβάνουν οι ασθενείς, τι γίνεται με το Κέντρο Κλινικής Τεκμηρίωσης;

Καταλήξαμε ότι το καλύτερο μοντέλο για το Κέντρο είναι το να λειτουργήσει ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Έχουμε ενημερώσει το Υπουργείο Οικονομικών και αναμένουμε τις απόψεις τους. Έχουμε όμως δρόμο μπροστά μας γιατί δεν είναι απλά αποφασίζουμε ότι θα γίνει το Κέντρο, πρέπει να προχωρήσει, να καταρτιστούν πρωτόκολλα, να εκπαιδευτούν οι γιατροί. Η μη ύπαρξη πρωτοκόλλων κρατά πίσω τo ΓεΣΥ και τον τομέα της Υγείας γενικότερα.

Καινοτόμα φάρμακα και ΟΑΥ

Σε ό,τι αφορά το ΓεΣΥ, τι γίνεται με τα καινοτόμα φάρμακα και την ένταξή τους στο Σύστημα; Πού βρίσκονται οι διαδικασίες μεταφοράς της Επιτροπής Ονομαστικών Αιτημάτων (ΕΟΑ) στον ΟΑΥ;

Από 1η Ιανουαρίου 2025 ο ΟΑΥ θα πρέπει να έχει εντάξει τα πλείστα φάρμακα που εμπίπτουν στην κατηγορία των καινοτόμων στο ΓεΣΥ. Η ΕΟΑ θα συνεχίσει να υφίσταται ως επιτροπή υπό το Υπουργείο Υγείας, για κάποιες κατηγορίες φαρμάκων, όπως είναι τα μη αδειοδοτημένα ή τα μη τιμολογημένα, φάρμακα τα οποία είθισται να μην παρέχονται από τα συστήματα Υγείας αλλά από άλλους οργανισμούς. Το θέμα της ένταξης των φαρμάκων αυτών στο ΓεΣΥ δεν είναι τόσο απλό καθώς ναι μεν γίνονται συζητήσεις σε επίπεδο ΟΑΥ αλλά χρειάζεσαι και τη συνεργασία των φαρμακευτικών εταιρειών. Πρέπει ο ΟΑΥ να συμφωνήσει με την κάθε εταιρεία, για το κάθε φάρμακο, την αποζημίωσή του και δεν είναι μια εύκολη διαδικασία.

Αρχές του 2025 ο ΟΑΥ θα πρέπει να είναι έτοιμος να αναλάβει και τις αποστολές ασθενών στο εξωτερικό. Πού βρίσκεται το συγκεκριμένο θέμα;

Έχει γίνει μια παρουσίαση από τη γενική διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας προς τον ΟΑΥ, όσον αφορά τις διαδικασίες που ακολουθεί το υπουργείο. Υπάρχουν αρκετά πράγματα που πρέπει να γίνουν. Ο ΟΑΥ φαίνεται ότι θα υιοθετήσει στην πλειονότητά τους τις διαδικασίες που ακολουθεί το υπουργείο. Ενδεχομένως να χρειαστούν και κάποιες νομοθετικές ρυθμίσεις. Υπάρχει η πρόθεση να μεταφερθεί το πρόγραμμα στον ΟΑΥ αρχές του 2025 αλλά αν για οποιονδήποτε λόγο υπάρξει καθυστέρηση 2-3 μήνες, το Υπουργείο Υγείας θα συνεχίσει να πραγματοποιεί τις αποστολές στο εξωτερικό.

Έλλειψη νοσηλευτών

Η Κύπρος φαίνεται ότι χρειάζεται επιπλέον 470 νοσηλευτές. Τι κάνει το υπουργείο για να προωθήσει το επάγγελμα του νοσηλευτή; Το ενδεχόμενο να απλοποιηθούν οι διαδικασίες για να μπορούν να εργαστούν στη χώρα μας νοσηλευτές από τρίτες χώρες είναι ακόμη στα πλάνα του Υπουργείου Υγείας;

Για να λύσουμε μακροπρόθεσμα το πρόβλημα που έχουμε με την έλλειψη νοσηλευτών, έχουμε ξεκινήσει μια επικοινωνιακή εκστρατεία προώθησης του επαγγέλματος. Στόχος είναι να φέρουμε τους νέους πιο κοντά στο επάγγελμα του νοσηλευτή και να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι είναι ένα επάγγελμα με μέλλον. Πέραν αυτού γίνονται ενέργειες ούτως ώστε να απλοποιηθούν οι διαδικασίες και να μπορούν να μπουν στην αγορά εργασίας πιο άμεσα φοιτητές από τρίτες χώρες που έχουν σπουδάσει σε πανεπιστήμια στην Κύπρο. Μιλάμε για άτομα που έχουν σπουδάσει νοσηλευτική στην Κύπρο, γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα, έχουν κάνει την πρακτική τους σε νοσηλευτήρια στη χώρα μας και το να μπουν στην αγορά εργασίας δεν θα επηρεάσει την ποιότητα της νοσηλευτικής στην Κύπρο.

Το μέλλον των δημοσίων νοσηλευτηρίων

Μετά από αρκετές συζητήσεις δόθηκε παράταση της κρατικής χορηγίας προς τον ΟΚΥπΥ για έναν χρόνο. Ένας χρόνος μόνο, τη στιγμή που υπάρχουν τόσα ανοικτά μέτωπα, είναι αρκετός ή θα έρθετε σε μερικούς μήνες να συζητάτε για νέα παράταση;

Εμάς η θέση μας είναι ότι πρέπει να στηριχθούν τα δημόσια νοσηλευτήρια. Έχουμε σωρεία έργων που προωθούνται για το επόμενο διάστημα και εγώ αυτό που λέω είναι ότι για να μπορέσει ο οργανισμός να πάει μπροστά πρέπει να υπάρχει εργασιακή ειρήνη. Καλό θα ήταν να λυθούν όλα τα προβλήματα με τις συντεχνίες-εργασιακές ομάδες, στον βαθμό που μπορούν να λυθούν, προκειμένου να μπορέσει και ο οργανισμός να μην αναλώνεται σε εργασιακά θέματα και να μπορέσει να επικεντρωθεί στην αυτονόμηση των νοσοκομείων.

Μπορούμε να μιλάμε ακόμα για αυτονόμηση;

Η αυτονόμηση των νοσοκομείων είναι μονόδρομος. Εξαρχής θεωρώ ήταν δύσκολη, ειδικά μετά την πανδημία του κορωνοϊού, όπου έμειναν πίσω τα δημόσια νοσηλευτήρια, αλλά πρέπει να γίνει, γιατί χρειαζόμαστε τα δημόσια νοσηλευτήρια. Πρέπει να έχουμε υπόψη πως τα δημόσια νοσηλευτήρια αναλαμβάνουν να παρέχουν υπηρεσίες Υγείας, οι οποίες δεν είναι πάντα επικερδείς, όπως είναι τα κέντρα Υγείας σε ακριτικές περιοχές ή Ψυχικής Υγείας. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι απαραίτητα τα δημόσια νοσηλευτήρια. Είναι μέρος του ρόλου των δημόσιων νοσηλευτηρίων και το κράτος θα πρέπει να αποζημιώνει τον ΟΚΥπΥ για τις υπηρεσίες αυτές και να τον αποζημιώνει σωστά.

Φαρμακαποθήκες

Έχουν περάσει τέσσερις μήνες από την πλημμύρα στις φαρμακαποθήκες. Καταστράφηκαν εκατοντάδες φάρμακα και ακόμα δεν έχουμε δει να αποδίδονται ευθύνες, είτε συλλογικές είτε ατομικές.

Αρχικά να πούμε ότι το κόστος της ζημίας ανέρχεται κάπου στις 820-830 χιλιάδες και ότι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη διαδικασία εξεύρεσης χώρου για μεταστέγαση των αποθηκών, διαδικασία καθόλου εύκολη δεδομένου ότι μιλάμε για αποθήκες φαρμάκων. Όσον αφορά το θέμα των ευθυνών, έχουμε παρουσιάσει ένα σημείωμα στο Υπουργικό Συμβούλιο, για να διοριστεί ερευνών λειτουργός. Από την έκθεση γεγονότων δεν μπορέσαμε να εξαγάγουμε συγκεκριμένα συμπεράσματα, γι’ αυτό και θεωρούμε ορθότερο να γίνει διοικητική έρευνα, έτσι ώστε να υπάρξει ένα πόρισμα το οποίο θα βγει από λειτουργό εκτός του υπουργείου.