Ομιλία του Υπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Δαμιανού σε εκδήλωση για τις μαύρες επετείους του 1974, στην Καλαμαριά, χθες

Με ανάμικτα αισθήματα συγκίνησης και εθνικής υπερηφάνειας βρισκόμαστε σήμερα στον χώρο αυτό, που φέρει την επωνυμία «Πλατεία Προσφυγικού Ελληνισμού». Ο βίαιος ξεριζωμός από τις πατρογονικές εστίες, από την πατρώα γη, από την πατρίδα, σημαδεύει για πάντα τις ψυχές των εκτοπισθέντων. Ο προσφυγικός ελληνισμός –από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο, την Καππαδοκία, την Ανατολική Θράκη, όπου ζουν και αναπνέουν Έλληνες– κουβαλά μέσα του τον πόνο της προσφυγιάς, την αγωνία της επιβίωσης, αλλά και το μεγαλείο της δημιουργικής αναγέννησης.

Το 1922 χιλιάδες οικογένειες εκδιώχθηκαν βίαια από τις πατρογονικές τους εστίες. Με μια βαλίτσα στο χέρι και τον πόνο στην καρδιά πέρασαν στην Ελλάδα, αναζητώντας όχι απλώς μια νέα πατρίδα, αλλά μια νέα αρχή. Αντιμετώπισαν δυσκολίες, φτώχεια, προκαταλήψεις, ακόμα και αμφισβήτηση. Όμως, δεν λύγισαν. Μαζί με τα τραύματά τους έφεραν τον πολιτισμό τους: τη μουσική, τις παραδόσεις, τις γεύσεις, τη γλώσσα, το ήθος και τις αξίες τους. Ξανάχτισαν ζωές από την αρχή, γέμισαν τις γειτονιές με δημιουργία και αγώνα. Εμπλούτισαν την Ελλάδα και την έκαναν πιο δυνατή.

Τον πόνο της προσφυγιάς βίωσαν το 1974 και οι 200.000 Έλληνες της Κύπρου που εκδιώχθηκαν βίαια από τον βάρβαρο εισβολέα και κατέληξαν πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα. Στην αρχή εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε αντίσκηνα, σε προσφυγικούς καταυλισμούς, με την πεποίθηση ότι σύντομα θα επιστρέψουν στα σπίτια τους στις πόλεις και τα χωριά τους. Από τότε, ολόκληρες γενιές έζησαν και μεγάλωσαν με τον πόθο και την ελπίδα της επιστροφής. Τα πρόχειρα αντίσκηνα που στήθηκαν, μετατράπηκαν σε διαμερίσματα και σπίτια σε προσφυγικούς συνοικισμούς και η εκπλήρωση του πόθου της επιστροφής δεν έγινε ακόμα κατορθωτή. Οι παλαιότερες γενιές φεύγουν με τον ανεκπλήρωτο πόθο. Στους προσφυγικούς οικισμούς ηλικιωμένοι στη δύση της ζωής τους ακόμη έχουν καλά φυλαγμένο το σκουριασμένο κλειδί του σπιτιού τους.

Φίλες και φίλοι,

Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 κατά του δημοκρατικά εκλεγμένου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου άνοιξε την πόρτα στην τραγωδία. Με πρόσχημα την προστασία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, η Τουρκία εισέβαλε στρατιωτικά στο νησί μας, παραβιάζοντας κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου και εδαφικής κυριαρχίας. Ο απολογισμός ήταν τραγικός. Χιλιάδες νεκροί και αγνοούμενοι, πάνω από 200.000 εκτοπισμένοι και μια πατρίδα μοιρασμένη μέχρι σήμερα. Τέτοιες μέρες ο νους και η σκέψη μας σπάνε τα συρματοπλέγματα της κατοχής και φτάνουν στα κατεχόμενα χωριά και τις πόλεις μας. Στις πατρογονικές εστίες, στους τάφους των προγόνων μας, στις εκκλησιές, στα ιερά και τα όσιά μας. Αυτά που δεν ξεχνάμε και δεν θα ξεχάσουμε ποτέ.

Αυτή η γη έχει ιστορία που δεν μπορεί να αλλοιωθεί ούτε και να παραγραφεί, γιατί οι ρίζες είναι βαθιές. Όσος χρόνος και αν χρειαστεί, θα δικαιώσουμε τη θυσία των ηρώων μας και θα σταθούμε αντάξιοι της ιστορίας και του χρέους μας προς τις σημερινές και αυριανές γενιές. Με πίστη στον Θεό και στον δίκαιο αγώνα μας θα συνεχίσουμε τον αγώνα, για να έλθει σύντομα η μέρα που οι καμπάνες των εκκλησιών μας θα κτυπήσουν χαρμόσυνα, θα έρθει η μέρα που η ομίχλη της κατοχής θα διαλυθεί και θα λάμψει ο ήλιος της δικαίωσης, της ελευθερίας και της ειρήνης στην πατρίδα μας.

Αγαπητοί και αγαπητές μου,

Από την έναρξη της διακυβέρνησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη, βασικότερη προτεραιότητά του παραμένει η προώθηση της επίλυσης του Κυπριακού και η επανένωση της Κύπρου. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας επανέλαβε πολλές φορές την ετοιμότητά του να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να ξεκινήσουν οι συνομιλίες από το σημείο που σταμάτησαν στο Crans-Montana, τονίζοντας παράλληλα πως η μόνη λύση στο κυπριακό πρόβλημα είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ).

Στο πλαίσιο αυτό, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έλαβε έμπρακτα μέτρα προς την κατεύθυνση δημιουργίας κλίματος ευνοϊκού για επιστροφή στις συνομιλίες, όπως τα μονομερή 14 μέτρα προς όφελος των Τουρκοκύπριων συμπολιτών μας, αλλά και η εποικοδομητική προσέγγιση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Απριλίου, που επέτρεψε υιοθέτηση Συμπερασμάτων, τα οποία δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια αμοιβαία επωφελή κατάσταση πραγμάτων στις ευρωτουρκικές σχέσεις, νοουμένου ότι θα γίνουν βοηθητικά βήματα στο Κυπριακό εντός του συμφωνημένου υπό τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθών (ΟΗΕ) πλαισίου.

Δυστυχώς, όλες οι μέχρι τώρα προσπάθειες της πλευράς μας προσκρούουν στην αδιαλλαξία της Τουρκίας, η οποία κλιμακώνει συνεχώς τις προκλήσεις σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, επεκτείνοντάς τις μάλιστα και σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και άλλων χωρών. Παρά τις προκλήσεις, τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, η δική μας πλευρά παραμένει στοχοπροσηλωμένη στις προσπάθειες για δίκαιη λύση του Κυπριακού, βασισμένη στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Δεν συμβιβαζόμαστε με την κατοχή. Έχουμε ξεκάθαρο προσανατολισμό, πιστεύουμε στο δίκιο μας και είμαστε αρκετά ρεαλιστές, για να αντιμετωπίζουμε τις εξελίξεις με αυτοπεποίθηση, με πίστη και με προσήλωση στην προσπάθεια που καταβάλλουμε.

Σας μεταφέρω την διαβεβαίωση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, ότι παρά τις δυσκολίες, ποτέ δεν θα σταματήσουμε τις προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού. Οραματιζόμαστε μια πατρίδα ελεύθερη. Ονειρευόμαστε μια πατρίδα που να προσφέρει στους κατοίκους της συνθήκες ασφάλειας, ειρήνης και ευημερίας.

Ελληνίδες και Έλληνες,

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και η Κυβέρνηση αποδίδουν τεράστια σημασία στη διαρκή παρουσία και δράση των κυπριακών κοινοτήτων στο εξωτερικό. Ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η Μακεδονία και η Θράκη, όπου ο αριθμός των Κυπρίων μονίμων κατοίκων και φοιτητών είναι μεγάλος και όπου υπάρχει σημαντική διασπορά συλλόγων Κυπρίων, η συνέχιση της στενής συνεργασίας και η δυναμική παρουσία στη δημόσια σφαίρα καθίσταται ζήτημα ύψιστης προτεραιότητας.

Η ενότητα του πνεύματος και των δυνάμεων της ιστορικής κυπριακής κοινότητας εδώ στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, πρέπει να διατηρηθεί ως κόρη οφθαλμού. Αυτή η ενότητα είναι πηγή έμπνευσης για εμάς στην Κύπρο, για να συνεχίσουμε ενωμένοι τον δύσκολο αγώνα μας.

Ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός που ενισχύει την ενότητα του Ελληνισμού είναι η περσινή απόδοση οστών προς ταφή στις οικογένειες Ελλαδιτών αδελφών μας από τον μακρύ κατάλογο των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας. Οι ταφές των δύο Μακεδόνων ηρώων, του Κωνσταντίνου Τσαγκαλίδη και του ποντιακής καταγωγής Κωνσταντίνου Τσιτιρίδη, με τις πρέπουσες τιμές στις πατρογονικές τους εστίες επιβεβαιώνουν ότι οι δεσμοί Κύπρου και Μακεδονίας σφυρηλατούνται σε ακόμα ισχυρότερα θεμέλια. Περισσότερες τελετές και αποδόσεις ιερών οστών Ελλαδιτών αδελφών μας –σε όλη την Ελλάδα– αναμένονται το επόμενο διάστημα στο πλαίσιο της πολιτικής μας για διακρίβωση της τύχης κάθε αγνοουμένου.

Η πρόσφατη παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Κεραμωτή Καβάλας, όπου αναφέρθηκε στο «όμαιμον, ομόδοξον και ομότροπον» Κύπρου και Ελλάδας, καθώς και οι τιμές προς τον ήρωα Χαράλαμπο Σαμλιάν και τους ζώντες μαχητές του 1974 αποτελούν άλλη μία απτή απόδειξη της αδιάρρηκτης ενότητας του Ελληνισμού.

Το μνημείο που αφιερώθηκε στους Ελλαδίτες αγωνιστές στην Κύπρο είναι ακόμα ένα κυπριακής σημασίας τοπόσημο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που μαζί με τα υπόλοιπα τοπόσημα και άλση αγνοουμένων, από την Ξάνθη έως την Καβάλα και από τη Βεργίνα έως την Καλαμαριά, θα θυμίζουν για πάντα την Κύπρο και τους αγώνες της. Όλα μαζί δεν είναι παρά ένας καμβάς με ψηφίδες της ένδοξης ιστορίας μας, που ακουμπά στο σήμερα. Και με τη δραστήρια παρουσία και δράση των τοπικών συλλόγων Κυπρίων των περιοχών σας μετατρέπεται σε ζωντανό καμβά που κρατά τη φλόγα του αγώνα αναμμένη και φωτίζει την πορεία μας. Η ιστορία και η μνήμη μάς ενώνουν και μάς καθοδηγούν στον δρόμο της ελευθερίας και της ειρήνης.

Κυρίες και κύριοι,

Επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την Ελληνική Κυβέρνηση για τη στενή συνεργασία, τον συντονισμό και τη σταθερή συμπαράσταση όλα αυτά τα χρόνια, και ειδικά τον Υφυπουργό Εσωτερικών Τομέα Μακεδονίας-Θράκης κ. Κωνσταντίνο Π. Γκιουλέκα. Θα ήθελα επίσης να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου προς τις δημοτικές Αρχές, και ιδιαίτερα προς τη φιλοξενούσα Δήμαρχο Καλαμαριάς κα Χρύσα Αράπογλου για τη σταθερή συμπαράσταση και τη φιλία της στον συνεχιζόμενο αγώνα. Ευχαριστώ επίσης θερμά τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης κ. Στέλιο Αγγελούδη για την ένθερμη υποστήριξή του. Δεν θα μπορούσα να παραλείψω να ευχαριστήσω και τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Ιουστίνο για τη στήριξή του.

Θέλω να εκφράσω επίσης τα θερμά μου συγχαρητήρια στην Ομοσπονδία Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας (ΟΚΟΕ), στην Ένωση Κυπρίων Βορείου Ελλάδας και στην Κυπριακή Εστία Βορείου Ελλάδος, ειδικά για τις κοινές δράσεις σας, οι οποίες με ισχυρά μηνύματα διατηρούν ζωντανή τη μνήμη, μέσα από τα τοπόσημα που έχετε αναδείξει, προάγουν το αγωνιστικό φρόνημα μέσω των εκδηλώσεών σας, και ευαισθητοποιούν τους Έλληνες αδελφούς μας. Φέτος, με την αφορμή την επετείου των 70 χρόνων από την έναρξη του αντιαποικιακού αγώνα της ΕΟΚΑ, οι προσπάθειές σας αποκτούν ξεχωριστή σημασία.

Καταλήγοντας, ευχαριστώ όλους εσάς που συμμετέχετε στη σημερινή εκδήλωση, δείχνοντας έμπρακτα την αγάπη και την στήριξή σας στους αγώνες του κυπριακού ελληνισμού.