Ομιλία του Υπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Δαμιανού στο μνημόσυνο πεσόντων του Νοσοκομείου Αθαλάσσας

Συγκεντρωθήκαμε σήμερα στον χώρο αυτό, για να αποτίνουμε φόρο τιμής και σεβασμό σε 33 ψυχές που χάθηκαν βίαια και άδικα το τραγικό καλοκαίρι του 1974, κατά τον βομβαρδισμό του Νοσοκομείου Αθαλάσσας από την Τουρκική αεροπορία.

Η 20η Ιουλίου εκείνου του έτους άφησε ανεξίτηλη σφραγίδα στη συλλογική μας μνήμη. Η τραγωδία που εκτυλίχθηκε στο Νοσοκομείο Αθαλάσσας πριν από 51 χρόνια, με τη χρήση ναπάλμ σε νοσοκομείο ψυχικής υγείας, κόστισε τη ζωή σε 31 ασθενείς, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, σε έναν νοσηλευτή και έναν στρατιώτη. Θύματα όλοι τους της ίδιας ωμής βίας των Τούρκων εισβολέων, ανεξαρτήτως καταγωγής ή ιδιότητας.

Η ασύμμετρη βία εκείνων των ημερών δεν έκανε διακρίσεις. Δεν έδειξε έλεος στους πιο ανυπεράσπιστους, στους ασθενείς που βρίσκονταν υπό θεραπεία, στους ανθρώπους που είχαν αφιερώσει τη ζωή τους στην περίθαλψη. Το γεγονός ότι σε περίοδο πολέμου στοχοποιήθηκε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο αναδεικνύει το σκληρό πρόσωπο του πολέμου. Οι Τούρκοι εισβολείς παραβίασαν κάθε κανόνα ανθρωπιστικού δικαίου.

Πέρα από την αδιανόητη απώλεια ζωών, η Ιστορία κατέγραψε και την ανθρώπινη τραγωδία των οικογενειών, που δεν μπόρεσαν καν να παραλάβουν τους νεκρούς τους και να τους αποχαιρετίσουν όπως άξιζε. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια, πρωτοβουλίες της Πολιτείας και συνεργασίες φορέων για να ταυτοποιηθούν τα λείψανα, να αποδοθούν στους συγγενείς και να ανεγερθεί το μνημείο που σήμερα μάς φιλοξενεί.

Στεκόμαστε εδώ όχι μόνο για να τιμήσουμε όσους χάθηκαν, αλλά και για να αναλογιστούμε το χρέος μας απέναντι στην Ιστορία. Να θυμόμαστε τα λάθη και την τραγωδία, ώστε να μην επιτρέψουμε να ξανασυμβούν.

Κυρίες και κύριοι,

Με την ευκαιρία της παρουσίας μου στη σημερινή πολύ ξεχωριστή εκδήλωση, θέλω να επισημάνω πως αποτελεί καθήκον της πολιτείας να υπερασπίζεται τους ασθενείς, τους ευάλωτους συνανθρώπους μας και ιδιαίτερα τους ψυχικά πάσχοντες συμπολίτες μας. Ο τρόπος που μια κοινωνία φροντίζει τους ψυχικά ασθενείς είναι μέτρο του πολιτισμού της.

Στο Υπουργείο Υγείας εργαζόμαστε με μεθοδικότητα ως έχουμε υποχρέωση για:

να ενισχύουμε τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών,
να μειώσουμε το στίγμα και τις διακρίσεις,
να εξασφαλίσουμε πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας με σεβασμό, ποιότητα και ανθρωπιά,
να καλλιεργούμε συνεργασίες με επαγγελματίες, συνδέσμους και οργανώσεις που στέκονται δίπλα στους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Στο πλαίσιο αυτό έχει εγκριθεί πρόσφατα η Εθνική Στρατηγική Ψυχικής Υγείας 2025-2028, η οποία στοχεύει στη βελτίωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Κύπρο και στην ενίσχυση της κοινωνικής ενσωμάτωσης των ατόμων με ψυχικές παθήσεις.

Η ψυχική υγεία είναι θεμέλιο της κοινωνικής συνοχής. Χωρίς ψυχική υγεία δεν υπάρχει ολοκληρωμένη υγεία. Το Νοσοκομείο Αθαλάσσας συνεχίζει καθημερινά την αποστολή του στην πρόληψη, τη φροντίδα και τη θεραπεία, υπηρετώντας με αφοσίωση τον άνθρωπο. Με την ολοκλήρωση της Α΄ Φάσης του έργου για το νέο Κέντρο Ψυχικής Υγείας έχει γίνει ένα πολύ σημαντικό βήμα για ένα Νοσοκομείο με όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές για θεραπεία, αποκατάσταση και επανένταξη.

Αγαπητοί και αγαπητές μου,

Η σημερινή τελετή αποτελεί πράξη οφειλόμενου σεβασμού και μνήμης. Αποτελεί επίσης τραγική υπενθύμιση ότι η Κύπρος εξακολουθεί να βιώνει τις συνέπειες της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής. Το συλλογικό τραύμα δεν έχει κλείσει. Η ανάγκη για δικαιοσύνη παραμένει επίκαιρη και επιτακτική.

Παρά τις δυσκολίες, ποτέ δεν θα σταματήσουμε τις προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού. Οραματιζόμαστε μια πατρίδα ελεύθερη. Ονειρευόμαστε μια πατρίδα που να προσφέρει στους κατοίκους της συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας.

Σήμερα, τιμούμε όσους χάθηκαν άδικα. Δεσμευόμαστε να κρατάμε ζωντανή τη μνήμη τους και να εργαζόμαστε για μια κοινωνία που σέβεται κάθε ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια.

Αιωνία η μνήμη τους.