Άρθρο στον "Π": Βρήκε το «φάρμακο» για τα φάρμακα το Υπουργείο Υγείας: Τι προνοεί η πρόταση που κατέθεσε στην ΕΕ ο Δαμιανός

~Της Άντριας Γεωργίου

Σύμφωνα με τον υπουργό, στόχος είναι ο μηχανισμός να ξεκινήσει να λειτουργεί με την προμήθεια ογκολογικών φαρμάκων που υπόκεινται σε αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας.

Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει στον τομέα των φαρμάκων η Κύπρος είναι πως λόγω του ότι είμαστε μια μικρή πληθυσμιακά χώρα, σε αρκετές περιπτώσεις οι φαρμακοβιομηχανίες δεν βλέπουν τον λόγο γιατί να φέρουν ένα καινοτόμο-ακριβό φάρμακο, το οποίο θα απευθύνεται σε μια ομάδα ασθενών. Έτσι λοιπόν για ένα φάρμακο το οποίο μπορεί να απευθύνεται σε 1.000 ασθενείς, ή ακόμη και ένα φάρμακο που απευθύνεται σε 100, 10 ή έναν ασθενή, διότι υπάρχουν και αυτές οι περιπτώσεις, το Υπουργείο Υγείας αναγκάζεται να βρει άλλους τρόπους για να προμηθευτεί τα σκευάσματα αυτά. Αφού οι εταιρείες που τα προμηθεύουν δεν τα εγγράφουν στην Κύπρο, εμείς τα αγοράζουμε είτε μέσω των πρεσβειών της Κυπριακής Δημοκρατίας σε χώρες όπου διατίθεται στην αγορά το φάρμακο το οποίο ψάχνουμε, είτε συχνά μέσω της Ελλάδας και της συμφωνίας που υπάρχει με το Υπουργείο Υγείας της χώρας. Όπως και να έχει όμως αγοράζουμε τα φάρμακα αυτά πολύ πιο ακριβά από ό,τι τα αγοράζουν άλλες χώρες, μεγαλύτερες πληθυσμιακά από ό,τι είμαστε εμείς. Ακόμη και φάρμακα που εγγράφονται και κυκλοφορούν στην κυπριακή αγορά, το ποσό που θα πληρώσει το Υπουργείο Υγείας και η Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων, είναι αρκετά μεγαλύτερο από αυτό που θα πληρώσει το αντίστοιχο υπουργείο της Ελλάδας ή της Ιταλίας. Λογικό θα πει κανείς αφού κάνουν παραγγελίες για μεγαλύτερο αριθμό ασθενών, μεγαλύτερος και ο αριθμός των φαρμακευτικών σκευασμάτων που θα ζητήσουν, σε σύγκριση πάντα με το τι συμβαίνει και τη ζήτηση που υπάρχει σε μια χώρα όπως είναι η Κύπρος.


Ελπίδα για καλύτερα «deals»

«Ελπίδα» σε μικρές πληθυσμιακά χώρες, όπως είναι η Κύπρος ή η Μάλτα, για καλύτερα «deals» στα φάρμακα, δίνει η πρόταση του δικού μας υπουργού Υγείας Μιχάλη Δαμιανό για Εθελοντικό Μηχανισμό Κοινών Προμηθειών Φαρμάκων. Η πρόταση κατατέθηκε στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας στο Συμβούλιο Υγείας της ΕΕ, και ήδη έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον αριθμού χωρών. Συγκεκριμένα, Κύπρος, Κροατία, Δανία, Ελλάδα, Λετονία, Μάλτα και Σλοβενία, απηύθυναν από κοινού αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει την πρόταση και να παρέχει την απαραίτητη καθοδήγηση και νομική βάση, ενώ η πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας της Κύπρου υποστηρίχθηκε επίσης από την Εσθονία, τη Λιθουανία, την Τσεχία και την Πορτογαλία. Δέκα χώρες λοιπόν και μία η Κύπρος που έκανε την πρόταση, έντεκα χώρες συνολικά, δηλώνουν θετικές στο να συμμετέχουν στο όλο εγχείρημα.


Διαθεσιμότητα

Όπως εξήγησε σε δηλώσεις του στον «Π» μετά την επιστροφή του από τις Βρυξέλλες, ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Δαμιανός, η δημιουργία ενός εθελοντικού μηχανισμού συνεργασίας για κοινές προμήθειες φαρμακευτικών προϊόντων, θα είναι η λύση, το «φάρμακο» το οποίο θα συμβάλει στην αντιμετώπιση μιας σειράς από προκλήσεις που σχετίζονται με τη διαθεσιμότητα, την προσβασιμότητα και την προσιτότητα καινοτόμων φαρμάκων. «Έχουν γίνει και στο παρελθόν προσπάθειες για κοινή προμήθεια φαρμάκων, πριν από την πανδημία του κορωνοϊού, οι οποίες απέτυχαν, ωστόσο εμείς θεωρούμε ότι μετά την επιτυχία που είχε ο μηχανισμός που στήθηκε για κοινή προμήθεια εμβολίων κατά την πανδημία, κάτι που αποτελεί και την έμπνευση για την πρόταση την οποία καταθέσαμε, υπάρχει πρόσφορο έδαφος για να λειτουργήσει ένας τέτοιος εθελοντικός μηχανισμός» είπε ο κ. Δαμιανός. Όπως είπε ο υπουργός «το γεγονός ότι είναι εθελοντικός ο μηχανισμός, άρα δεν είναι υποχρεωτική η συμμετοχή των χωρών, διευκολύνει τη δημιουργία του μηχανισμού, καθώς ακόμη και χώρες που δεν επιθυμούν να συμμετέχουν, δεν θα έχουν λόγο να φέρουν αντιρρήσεις, γεγονός που μας δίνει την ελπίδα ότι η πρότασή μας θα μπορεί να υλοποιηθεί και ένα από τα κράτη που θα επωφεληθούν από αυτό είναι η Κύπρος», με τον ίδιο να προσθέτει ότι «αυτό που επί της ουσίας προβλέπει η πρότασή μας είναι ένα ευέλικτο πλαίσιο συνεργασίας που ενισχύει τη διαπραγματευτική ισχύ των κρατών μελών, εξασφαλίζει δίκαιες τιμές και ασφάλεια εφοδιασμού και υποστηρίζει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στον τομέα». Σε σχέση τώρα με τη θετική ανταπόκριση της οποίας έτυχε η πρόταση, ο υπουργός δήλωσε ότι «η στήριξη την οποία λάβαμε από 10 χώρες συνολικά, και το γεγονός ότι στηρίζουν την πρόταση κράτη πολύ μεγαλύτερα σε πληθυσμό από ό,τι η Κύπρος ή η Μάλτα, χώρες που θα έχουν ουσιαστικό όφελος από τον μηχανισμό, είναι ουσιαστικό. Η σύνδεση δε της πρότασης με την ενίσχυση της πρόσβασης των ασθενών της ΕΕ σε καινοτόμα φάρμακα αποτελεί βασικό λόγο για τη θετική ανταπόκριση.


Αρχή με τον καρκίνο

Σύμφωνα με τον υπουργό, στόχος είναι ο μηχανισμός να ξεκινήσει να λειτουργεί με την προμήθεια ογκολογικών φαρμάκων που υπόκεινται σε αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας. Τι σημαίνει όμως «αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας» και γιατί η πρόταση της Κύπρου περιλαμβάνει μόνο τα ογκολογικά φάρμακα; Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δίνει η διευθύντρια των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας δρ Έλενα Παναγιωτοπούλου. Όπως μας εξήγησε η δρ Παναγιωτοπούλου η «αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας» είναι η νέα διαδικασία που θα ξεκινήσει τώρα τον Ιανουάριο του 2025, και βάσει αυτής κάθε νέο φάρμακο που αδειοδοτείται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, εντός 30 ημερών από την ημέρα αδειοδότησής του θα τυγχάνει αξιολόγησης από αρμόδια επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, και μέσα από την οποία θα προκύπτει μια κοινή έκθεση για το κάθε φάρμακο. «Πρόκειται για αξιολόγηση του φαρμάκου σε σχέση με το τι κυκλοφορεί τώρα στην αγορά, αξιολόγηση της τεχνολογίας του φαρμάκου, του οφέλους που μπορεί να έχει στις διάφορες κατηγορίες ασθενών, διαδικασίες που έτσι και αλλιώς κάνει η κάθε χώρα από μόνη της τώρα. Είναι πολύ σημαντικό ότι από το 2025 θα γίνεται αυτή η κοινή αξιολόγηση, και μέσα σε έναν μήνα θα έχουμε την έκθεση για το κάθε φάρμακο» επεσήμανε η δρ Παναγιωτοπούλου, προσθέτοντας την ίδια στιγμή ότι «αφού θα έχουμε την έκθεση στα χέρια μας, θα είναι πιο εύκολο μέσω του μηχανισμού να έρθουμε και να κάνουμε από κοινού παραγγελία. Θα είναι πιο γρήγορη η διαδικασία». Ως προς το γιατί η πρόταση της Κύπρου αφορά μόνο τα ογκολογικά φάρμακα η δρ Παναγιωτοπούλου διευκρίνισε ότι αυτά θα είναι τα πρώτα για τα οποία θα αρχίσει το 2025 η «αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας». «Αυτό σημαίνει ότι από το 2025 για κάθε νέο ογκολογικό φάρμακο που αδειοδοτείται από τον ΕΜΑ, θα έχουμε μέσα σε έναν μήνα και την έκθεση αξιολόγησης της επιτροπής. Αρχίζουμε από τα ογκολογικά φάρμακα, στη συνεχεία το 2028 θα αρχίσει η ίδια διαδικασία για τα λεγόμενα 'ορφανά φάρμακα', τα οποία είναι σκευάσματα που απευθύνονται σε ασθενείς με σπάνιες παθήσεις και από το 2030, η διαδικασία αυτή θα ακολουθείται για όλα τα φάρμακα που τυγχάνουν κεντρικής αξιολόγησης, τα καινοτόμα δηλαδή φάρμακα».