Χαιρετισμός Yπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Δαμιανού σε εκδήλωση της ΕΝΑΔ Αγίου Δομετίου για τον εορτασμό των εθνικών επετείων της 25ης Μαρτίου 1821 και του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59

Με αισθήματα συγκίνησης και υπερηφάνειας τιμούμε σήμερα δύο ορόσημα της σύγχρονης ελληνικής και κυπριακής ιστορίας, την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και τον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59, την τελευταία επανάσταση Ελλήνων.

Αισθάνομαι τιμή που έχω το προνόμιο να εκπροσωπώ την κυβέρνηση σε αυτή την εκδήλωση, για να γιορτάσουμε δύο κορυφαίες επετείους, οι οποίες προσφέρονται ως ευκαιρία για να επιστρέψουμε στα αστείρευτα κοιτάσματα της Ιστορίας μας και να αντλήσουμε διδάγματα θάρρους, πίστεως και αγωνιστικότητας. Εκδηλώσεις όπως η σημερινή είναι εξαιρετικά σημαντικές γιατί κρατούν αναμμένο το κερί της μνήμης από το οποίο συντηρείται ο πυρσός του αγώνα μας για τη συνέχεια. Και επιτρέψτε μου να συγχαρώ την ΕΝΑΔ Αγίου Δομετίου, αυτόν τον ιστορικό σύλλογο, που φροντίζει ακριβώς για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.

Φίλες και φίλοι,

Η Ελληνική Επανάσταση ήταν ένα ξεχωριστό ιστορικό γεγονός για τον γεωγραφικό χώρο της Ευρώπης και για την εποχή στην οποία έγινε. Η σημασία της έγκειται στο γεγονός ότι ουσιαστικά κλόνισε την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μια από τις μεγαλύτερες, σημαντικότερες και ισχυρότερες αυτοκρατορίες της εποχής. Ο ξεσηκωμός των Ελλήνων άλλαξε τις μέχρι τότε κρατούσες διεθνείς ισορροπίες και αποτέλεσε πρότυπο για άλλους υπόδουλους λαούς. Ειδικά στον ευρωπαϊκό χώρο η Ελληνική Επανάσταση χαρακτηρίστηκε ως ένα πρωτόγνωρο παράδοξο, αφού αψηφούσε την ισχύουσα τάξη πραγμάτων της Ιεράς Συμμαχίας και της παλινόρθωσης των συντηρητικών δυνάμεων μετά την ήττα του Ναπολέοντα. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο αντιμετωπίστηκε με καχυποψία από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, σε αντίθεση με την κοινή γνώμη, ειδικά τη διανόηση της εποχής, από όπου ξεκίνησε ένα τεράστιο κύμα φιλελληνισμού, το οποίο εκφράστηκε με πολλούς τρόπους, ακόμη και με συμμετοχή στο στρατό των επαναστατών.

Η εθνεγερσία εξέφρασε τον πόθο των υπόδουλων Ελλήνων όλης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ασφαλώς αυτό ισχύει και για τους Έλληνες της Κύπρου. Η πατρίδα μας δεν ανήκε στις περιοχές όπου προγραμματιζόταν εξέγερση την άνοιξη του 1821, γιατί οι γεωγραφικές συνθήκες καθιστούσαν εξαιρετικά παρακινδυνευμένη κάθε προσπάθεια για ένοπλη δράση. Ωστόσο, η Φιλική Εταιρεία είχε συμπεριλάβει στα σχέδιά της την Κύπρο, από όπου ανέμενε οικονομική βοήθεια και τρόφιμα για τους επαναστάτες στην Πελοπόννησο.

Κύπριοι αγωνιστές πήραν μέρος σε διάφορες μάχες της Επανάστασης, στην Πελοπόννησο, την Αττική, την Ανατολική Ελλάδα και σε ναυτικές επιχειρήσεις. Ακόμη και στις πρώτες συγκρούσεις των επαναστατών με τον τουρκικό στρατό στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες, στο Σώμα του Αλέξανδρου Υψηλάντη και αλλού. Ο αριθμός των αγωνιστών του 1821 είναι δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια, όμως, είναι βέβαιο ότι ξεπερνά τους 600.

Tα συγκλονιστικά γεγονότα που ακολούθησαν την έκρηξη της Επανάστασης, και ειδικά οι σφαγές τον Ιούλιο του 1821, άλλαξαν και την ιστορία της Κύπρου. Οι Ιουλιανές σφαγές δεν είχαν στόχο μόνο την Εκκλησία, τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και τους τρεις Μητροπολίτες που σφαγιάστηκαν εκείνη την μέρα, αλλά σκόπευαν και στον αποκεφαλισμό 400 και πλέον προκρίτων, εμπόρων, δημογερόντων και άλλων. Κυρίως όμως, ήθελαν να κάμψουν το ηθικό των Ελλήνων της Κύπρου και να εξουδετερώσουν κάθε εστία εξέγερσης.

Εννιά χρόνια μετά, ο ξεσηκωμός των Ελλήνων οδήγησε στην δημιουργία του πρώτου ελληνικού εθνικού κράτους με περιορισμένα εδαφικά όρια, το οποίο όμως ήταν ανεξάρτητο και κυρίαρχο.

Κυρίες και Κύριοι,

Σε λίγες μέρες γιορτάζουμε την επέτειο της έναρξης του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59, η οποία υπήρξε η κορύφωση της διεκδίκησης των Ελλήνων της Κύπρου για ένωση με την Ελλάδα.

Γαλουχημένοι με τα ιδανικά της ελευθερίας και της δημοκρατίας, οι Έλληνες και οι Ελληνίδες της Κύπρου, πήραν τα όπλα και βάδισαν στα’ χνάρια των αγωνιστών του 1821. Ο ένοπλος αγώνας ήταν το τέλος μιας μακράς πορείας ειρηνικής δράσης, με διαδηλώσεις συλλαλητήρια, υπομνήματα, τρία δημοψηφίσματα και προσφυγή στον ΟΗΕ. Η συμμετοχή των Κυπρίων στον αντιφασιστικό αγώνα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δημιούργησε προσδοκίες για επιβράβευση από την Βρετανική Αυτοκρατορία, προσδοκίες οι οποίες διαψεύστηκαν.

Ο στόχος της ΕΟΚΑ ήταν απλός: Η αυτοδιάθεση και η Ένωση με την Ελλάδα. Έτσι, το ξημέρωμα της Πρώτης Απριλίου 1955 σήμανε την αρχή του ξεσηκωμού που θα άλλαζε τη μοίρα της χώρας μας και του λαού μας.

Πριν από εβδομήντα ολόκληρα χρόνια, οι γονείς μας, οι παππούδες και γιαγιάδες μας, οι πολύ κοντινοί μας πρόγονοι, ξεσηκώθηκαν για να κατακτήσουν τα ιδανικά της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας, αυτά που εμείς σήμερα θεωρούμε ως δεδομένα και αυτονόητα.

O Αγώνας ήταν ένα μαζικό αίτημα που διεκδικήθηκε κατά τρόπο καθολικό, από την Εκκλησία, την πολιτική ηγεσία και τον λαό. Γι’ αυτό και η στήριξη της ΕΟΚΑ ήταν παλλαϊκή και καθολική, ειδικά εξαιτίας της αγριότητας της αποικιακής καταστολής. Εννιά παιδιά 18-24 χρόνων οδηγήθηκαν στην αγχόνη, χιλιάδες Έλληνες Κύπριοι συνελήφθησαν και τέθηκαν υπό κράτηση χωρίς δίκη. Τα τέσσερα χρόνια του αγώνα οδήγησαν τελικώς σε αυτό που οι Αγγλοι απεύχονταν: Στην αναζήτηση λύσης μέσα από διάλογο.

Ο Απελευθερωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ, έθεσε τα θεμέλια μέσα σε επώδυνες συνθήκες, για τη γέννηση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσα από την χαλκευμένη, δυστυχώς, ανεξαρτησία της πατρίδας μας.

Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,

Σήμερα, εβδομήντα ακριβώς χρόνια από την έναρξη του υπέροχου εκείνου αγώνα, πιστό πρότυπο της εθνεγερσίας του 1821, καλούμαστε να διαχειριστούμε τις μείζονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας. Η εδώ και μισό αιώνα παρουσία του κατοχικού στρατού συνιστά διαρκή απειλή για την ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού στην Κύπρο.

Η βαριά κληρονομιά που τιμούμε σήμερα μάς υπαγορεύει να αγωνιστούμε αταλάντευτα για τον τερματισμό της κατοχής, την ενότητα του κράτους, και τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών για το σύνολο του Κυπριακού λαού. Το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό μας είναι, με κάθε θυσία, η αποτροπή των κινδύνων που συνιστούν απειλή για την πατρίδα μας. Θα πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να ξεγράψουμε δικαιώματα και να ξεχάσουμε δίκαια.

Σας μεταφέρω τους θερμούς χαιρετισμούς του Προέδρου της Δημοκρατίας μαζί με τη διαβεβαίωση ότι παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια θα συνεχίσουμε με προσήλωση την προσπάθεια για την απελευθέρωση και την επανένωση της πατρίδας μας. Η Κύπρος δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραμείνει η μόνη μοιρασμένη χώρα στην Ευρώπη, όταν η ίδια η Ευρώπη προχωρεί προς την ενοποίηση της. Πρέπει να επιμένουμε, και επιμένουμε σε μια λύση δημοκρατική, λειτουργική και βιώσιμη, βασισμένη στο συμφωνημένο πλαίσιο, στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και το διαπραγματευτικό κεκτημένο, που θα διασφαλίζει την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του κράτους.

Ζητούμενο για εμάς είναι μια λύση που θα οδηγήσει στη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που θα προσφέρει σε όλους τους νόμιμους κατοίκους του συνθήκες ασφάλειας, ειρήνης και ευημερίας.

Οι εθνικές εκκρεμότητες, τα ανοικτά εθνικά προβλήματα που βιώνει ο ελληνισμός, επιβάλλουν την αναδρομή στο παρελθόν ως ενέργεια αγωνιστικής αφύπνισης, ως βήμα εθνικής ανάτασης και ως έμπνευση για τις διαχρονικά υψηλές αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Αυτό θα είναι το καλύτερο μνημόσυνο, η μέγιστη τιμή για την αιώνια μνήμη των αγωνιστών μας.

Είναι κάτι που το οφείλουμε σε όλους αυτούς που πότισαν με αίμα τη γη της πατρίδας μας. Είναι κάτι που χρωστούμε στις μελλοντικές γενιές!

Χρόνια πολλά!