Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Δαμιανού στο Εθνικό Μνημόσυνο Πεσόντων 1974 της Κοινότητας Περιστερώνας

Με αισθήματα συγκίνησης και υπέρτατου σεβασμού βρισκόμαστε σήμερα εδώ, για να μνημονεύσουμε και να τιμήσουμε τους ήρωες της Περιστερώνας, κατά την τραγωδία που βίωσε η πατρίδα μας το 1974, με τις πληγές και τον πόνο να είναι ακόμη νωπά.

Πέρασαν ήδη 51 χρόνια από τη βάρβαρη εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο μας. Πενήντα ένα ολόκληρα χρόνια προσφυγιάς, 51 χρόνια αγνοουμένων, 51 χρόνια διαίρεσης του νησιού, 51 χρόνια καταστροφής της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά παράλληλα και 51 χρόνια αγώνα και προσπάθειας λύσης του κυπριακού προβλήματος.

Οι σειρήνες ήχησαν δυστυχώς και πάλι ως μια ανατριχιαστική υπόμνηση του ολέθρου και της καταστροφής που συνέβη στον τόπο μας, αλλά παράλληλα αποτελούν εγερτήριο συνείδησης και μνήμης, για να μην ξεχάσουμε την υποχρέωσή μας προς όλους τους νεκρούς, τους αγνοούμενους, τους πρόσφυγες, ότι ποτέ δεν θα σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε για την απελευθέρωση της πατρίδας μας.

Οι Τούρκοι είναι γνωστό ότι καραδοκούσαν χρόνια ολόκληρα, ώστε να βρουν ευκαιρία να πραγματοποιήσουν τα επεκτατικά τους σχέδια, και δυστυχώς οι μαύρες σελίδες της ιστορίας μας, της προδοσίας, άνοιξαν τις πύλες στον Αττίλα, για να πετύχει τον στόχο της κατάληψης της μισής Κύπρου. Η 15η Ιουλίου σηματοδοτεί την απαρχή των δεινών του τόπου.

Το προδοτικό πραξικόπημα έδωσε στην Τουρκία την αφορμή, για να θέσει σε εφαρμογή τα επεκτατικά της σχέδια εις βάρος της Κύπρου. Με πρόσχημα την αποκατάσταση της έννομης τάξης εισέβαλε, σκόρπισε τον θάνατο και την οδύνη, κατέλαβε και εξακολουθεί να κατέχει παράνομα το 37% του νησιού μας.

Τριάντα έξι και πλέον χιλιάδες στρατεύματα, συνοδευόμενα από δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη, άρματα μάχης και ναυτικά μέσα, εισβάλλουν στα εδάφη της Κύπρου τα χαράματα του Σαββάτου. Και όμως, παρά την συντριπτική αριθμητική και τεχνολογική τους υπεροχή, παρά την οργανωμένη αποδιοργάνωση της Εθνικής Φρουράς, στο μικροεπίπεδο των μαχών γράφονται σελίδες αξιομνημόνευτης ελληνικής αρετής!

Νεκροί, αιχμάλωτοι, αγνοούμενοι, πρόσφυγες, εγκλωβισμένοι. Φρικτά εγκλήματα που παραμένουν ατιμώρητα και θύματα που ακόμη αναμένουν δικαίωση.

Κάποιοι θα επαναλάβουν το «Μολών Λαβέ» του Λεωνίδα. Παρά την προδοσία, κάποιοι πεισματικά επιμένουν να φανούν συνεπείς με το ιστορικό συναπάντημα. Ως γνήσιοι απόγονοι των ηρώων του Έθνους επέδειξαν απαράμιλλο θάρρος, πληρώνοντας βαρύτατο φόρο αίματος στον αγώνα προάσπισης των ιερών και οσίων του ελληνισμού στο νησί μας, και γράφοντας χρυσές σελίδες γνήσιας ελληνικής ανδρείας και μαχητικότητας.

Σε αυτά τα παλληκάρια υποκλινόμαστε σήμερα. Η ηρωική θυσία του Χαράλαμπου Πάλμα, του Αντρέα Πηλαβά, του Κώστα Αντρέου, του Δώρου Χαραλάμπους, του Γεώργιου Πάντζιαρου, καθώς επίσης και των αγνοουμένων Αντρέα Παπατρύφωνος, Μάμα Κυριάκου Τσιακλή και Κυριάκου Χατζημάμα εν ώρα καθήκοντος, αποτελεί την τρανή και διαχρονική απόδειξη ότι ο λαός μας ποτέ δεν υπέκυψε αλλά αντιθέτως έδωσε πολλούς και σκληρούς αγώνες και θα συνεχίζει ακόμη να δίνει, ωσότου να λυτρωθεί από την κατοχή και την καταπάτηση των ανθρωπίνων του δικαιωμάτων.

Ο Χαράλαμπος Πάλμας γεννήθηκε στα Λιβάδια Λάρνακας. Ήταν παντρεμένος στην Περιστερώνα με την Ανδρούλλα Πάλμα και είχε τρία παιδιά. Έπεσε μαχόμενος σε ηλικία 28 ετών. Τα οστά του κηδεύτηκαν το 2000.

Ο Αντρέας Πηλαβάς γεννήθηκε στην Περιστερώνα το 1942 και ήταν απόφοιτος της τεχνικής σχολής. Πήρε υποτροφίες στην Ελβετία και Ισραήλ και εργαζόταν στην CYTA. Ενώ κέρδισε τρίτη υποτροφία για τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) προσέτρεξε στην Εθνική Φρουρά, για να πολεμήσει ενάντια στον εισβολέα. Ήταν παντρεμένος με την Μαρούλλα Λοίζου και είχε δύο παιδιά.

Ο Κώστας Αντρέου γεννήθηκε στην Κάτω Μονή το 1947 και ήταν παντρεμένος στην Περιστερώνα με την Αλίκη Αντρέου. Κατετάγη στην Εθνική Φρουρά στις 20 Ιουλίου, ενώ ο γιος του Αντρέας γεννήθηκε δέκα μέρες πριν. Συνελήφθη στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας και έπεσε μαχόμενος στις 25 Ιουλίου 1974 στην περιοχή του Γυμνασιακού Συλλόγου «Πράξανδρος».

Ο Δώρος Χαραλάμπους γεννήθηκε στο Αργάκι. Με το κάλεσμα της πατρίδας για γενική επιστράτευση, άφησε τη σύζυγο και τα δύο του παιδιά και έτρεξε για κατάταξη. Υπηρετούσε ως έφεδρος στο 256 Τάγμα Πεζικού. Σκοτώθηκε στις 20 Ιουλίου σε μάχη κοντά στα Καζιβερά. Το 2019 τα οστά του αναγνωρίστηκαν με τη μέθοδο DNA και τάφηκε στον Τύμβο Μακεδονίτισσας.

Ο Γεώργιος Πάντζιαρος γεννήθηκε στην κατεχόμενη Κάτω Ζώδια. Τα οστά του ανευρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στη Μόρφου και αναγνωρίστηκαν με τη μέθοδο DNA. Ο ήρωας έπεσε μαχόμενος στη μάχη των Καζιβερών τον Ιούλιο του 1974. Η ταφή του έγινε το 2020 στην Περιστερώνα δίπλα στους τάφους των γονιών του.

Αγαπητοί μου,

Οι συνέπειες της τουρκικής εισβολής ήταν τραυματικές για την Κύπρο και δεν υπάρχει κοινότητα που να μην έχει να μνημονεύει ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για την υπεράσπιση της πατρίδας. Η απαράδεκτη κατάσταση που δημιουργήθηκε με την τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή μεγάλου μέρους της πατρίδας μας, δυστυχώς παγιώνεται συνεχώς. Η Τουρκία εδώ και δεκαετίες επιδεικνύει την ίδια αδιάλλακτη στάση, συνεχίζοντας την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τον σφετερισμό των περιουσιών μας, τον εποικισμό, την καταστροφή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, την καταστροφή του περιβάλλοντος και την αξίωση μόνιμης παρουσίας τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, περιφρονώντας το ευρωπαϊκό κεκτημένο και αγνοώντας το διεθνές δίκαιο.

Οι θυσίες των ηρώων μας αποτελούν για εμάς φάρο, αλλά και οδοδείκτη για την απελευθέρωση του πολύπαθου νησιού μας από τον Τούρκο κατακτητή. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να σταθούμε κατώτεροι των περιστάσεων. Είναι αδήριτη η ανάγκη να δώσουμε τον δικό μας αγώνα σε ένα διαφορετικό επίπεδο, το πολιτικό, για να καταφέρουμε την πολυπόθητη απελευθέρωση του νησιού μας. Δεν μπορούμε να υποβαθμίσουμε και να διαγράψουμε τις ευθύνες μας απέναντι στην ιστορία, απέναντι στα παιδιά μας, απέναντι στις επόμενες γενιές. Το όραμα και η ελπίδα της απελευθέρωσης της πατρίδας μας και της επιστροφής στην κατεχόμενη γη μας, μέσα από μια ειρηνική, βιώσιμη, λειτουργική και δίκαιη λύση, συνεχίζει και σήμερα να αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα της κυβέρνησης του Νίκου Χριστοδουλίδη. Μια λύση που θα διασφαλίζει την ειρηνική συνύπαρξη όλων των κατοίκων του νησιού μας, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Αρμενίων, Μαρωνιτών και Λατίνων, που θα βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και στα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) και θα εδράζεται στις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Οι χιλιάδες νεκροί, οι αγνοούμενοι, οι πρόσφυγες, οι εγκλωβισμένοι και η συνεχιζόμενη για 51 χρόνια κατοχή του 37% των πατρογονικών μας εδαφών από τον τουρκικό Αττίλα είναι μια μόνιμη πληγή στις ψυχές μας και ένα δυσβάστακτο χρέος απέναντι στα ηρωικά παλικάρια μας που θυσιάστηκαν, υπερασπιζόμενα την Κυπριακή Δημοκρατία και την εδαφική της ακεραιότητα.

Τιμούμε σήμερα αυτούς που παρέμειναν πιστοί στα ιδανικά και τις αξίες της φυλής μας και πότισαν με το αίμα τους τα χώματα της μαρτυρικής μας πατρίδας, και δίνουμε την υπόσχεση πως ποτέ δεν θα ξεχάσουμε τα σκλαβωμένα μέρη μας, ποτέ δεν θα ξεχάσουμε τους χιλιάδες νεκρούς, αγνοουμένους και πρόσφυγες μας, αλλά ενωμένοι και με σύμπνοια θα αποτινάξουμε τον ξένο κατακτητή και θα απελευθερώσουμε το νησί μας. Αυτή είναι η οφειλή μας και σε αυτόν μας τον αγώνα ας πάρουμε, κατά τον ποιητή Κώστα Μόντη, «μια σταγόνα από το αίμα των ηρώων μας και να μπολιάσουμε το δικό μας».

Αιωνία ας είναι η μνήμη των ηρώων μας.