Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Δαμιανού στο Ετήσιο Μνημόσυνο για τους πεσόντες κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής του 1974, στη Θεσσαλονίκη

Με αισθήματα βαθιάς συγκίνησης, έχω την τιμή να παρευρίσκομαι ως εκπρόσωπος της κυπριακής πολιτείας στο Ετήσιο Μνημόσυνο για τους πεσόντες κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής τον Ιούλιο του 1974. Σήμερα εδώ, στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, αποτίνουμε φόρο τιμής και τιμάμε τη μνήμη των ηρώων που θυσίασαν τη ζωή τους για την προάσπιση της ελευθερίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κύπρου. Οι κοινοί αγώνες της Μακεδονίας και της Κύπρου με λάβαρο την πίστη για ελευθερία και για διατήρηση της εθνικής ταυτότητας ενισχύουν τους δεσμούς ανάμεσα στον βορρά και τον νότο, τις γεωγραφικές άκρες του ελληνισμού, και προδιαγράφουν ακόμα πιο ευοίωνο το μέλλον τους.

Τελούμε σήμερα το πεντηκοστό πρώτο ετήσιο μνημόσυνο όσων έπεσαν ηρωικά το μαύρο καλοκαίρι του 1974, τις μέρες του προδοτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής που το ακολούθησε. Μία μαύρη σελίδα στην ιστορία της Κύπρου, που άφησε ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή του κυπριακού ελληνισμού και του ελληνισμού γενικότερα.

Ο Ιούλιος του 1974 έχει σημαδέψει την ιστορία της πολύπαθης Κύπρου μας και οι τραγικές συνέπειες συνεχίζουν να υφίστανται πενήντα ένα έτη μετά. Ο εμφύλιος σπαραγμός που κυριάρχησε τα προηγούμενα χρόνια οδήγησε στον διχασμό και επέτρεψε στην Τουρκία να εφαρμόσει τους διχοτομικούς της σχεδιασμούς για την Κύπρο. Στον τουρκικό επεκτατισμό ο κυπριακός λαός όρθωσε το ανάστημά του, υπερασπιζόμενος την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της χώρας μας. Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές για τον κυπριακό ελληνισμό, οι Ελλαδίτες αδελφοί μας προσέτρεξαν και αγωνίστηκαν πλάι-πλάι με τους Κύπριους, σφραγίζοντας με τη θυσία τους τους ακατάλυτους αδελφικούς δεσμούς.

Τα διχοτομικά σχέδια της Τουρκίας σκόρπισαν τον θάνατο και εξανάγκασαν 200 χιλιάδες Ελληνοκύπριους να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες και να οδεύσουν τον δόμο της προσφυγιάς. Βομβαρδισμοί, καταστροφές, λεηλασίες, βιασμοί, αλλά και εξευτελισμοί ήταν μερικοί από τις βίαιες μεθόδους που οι εισβολείς εφάρμοσαν, για να πετύχουν στον στόχο τους. Εκκλησίες και μοναστήρια ρημάχτηκαν, μετατράπηκαν σε στάβλους, και πολιτιστικοί θησαυροί καπηλεύθηκαν. Το 37% του εδάφους της Κύπρου πέρασε στα χέρια των κατακτητών.

Μέσα από τις στάχτες και τα ερείπια, όμως, σύντομα αναδύθηκε η δύναμη και το πείσμα της επιβίωσης. Ο λαός μας όχι μόνο δεν λύγισε, αλλά στάθηκε στα πόδια του και πάλεψε, ώσπου κατάφερε το θαύμα. Και τριάντα χρόνια μετά, το 2004, η Κύπρος πέτυχε την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ως ισότιμο μέλος.

Όλα αυτά τα χρόνια η Τουρκία εμμένει στην αδιάλλακτη στάση της, ώστε να ολοκληρώσει τη διχοτόμηση της Κύπρου. Περιφρονεί τα ψηφίσματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και άλλων διεθνών οργανισμών, και επιδεικνύει παντελή έλλειψη βούλησης για οποιαδήποτε συνεργασία.

Κυρίες και κύριοι,

Τιμάμε σήμερα τη μνήμη όσων έδωσαν τη ζωή τους, αγωνιζόμενοι στις επάλξεις με απαράμιλλο θάρρος, τόλμη και ηρωισμό, αψηφώντας την υπεροχή του αντιπάλου δήλωσαν «παρών» στον αγώνα και έπεσαν υπέρ της ελευθερίας και της δημοκρατίας στην Κύπρο. Ως πολιτεία, ως αιώνιο μνημόσυνο των πεσόντων και ηρώων μας, ακολουθάμε πολιτικές που στόχο έχουν την εκπλήρωση του οράματος του Κυπριακού Ελληνισμού για μια πραγματικά ελεύθερη πατρίδα. Συνεχίζομε τον αγώνα για την προάσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, την πλήρη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων και την εξεύρεση μιας δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης για το κυπριακό ζήτημα, η οποία θα διασφαλίζει την επανένωση της χώρας και την πλήρη ανεξαρτησία και κυριαρχία της πατρίδας μας.

Προς αυτήν την κατεύθυνση εργάζεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ευελπιστούμε ότι ο διορισμός της κας María Ángela Holguín Cuéllar, απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα (ΓΓ) των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) θα πετύχει να λύσει το γόρδιο δεσμό. Ενεργότερος αναμένεται να είναι και ο ρόλος της ΕΕ και του διεθνή παράγοντα, για να καμφθεί η τουρκική αδιαλλαξία.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης έχει την ισχυρή βούληση να ανταποκριθεί στην πρόκληση της ιστορικής ευθύνης και να πράξει ό,τι είναι δυνατόν, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες ασφαλούς και ειρηνικού περιβάλλοντος στην Κύπρο και στην ευρύτερη περιοχή. Μόνο έτσι θα δημιουργήσουμε την Κύπρο της ειρήνης και της προόδου που οραματιζόμαστε.

Οι διπλωματικές ενέργειες της ελληνοκυπριακής πλευράς για πρόοδο στο κυπριακό πρόβλημα προσκρούουν στην προκλητική στάση της τουρκικής πλευράς. Από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, προβαίνει σε στοχευμένες και συγκεκριμένες κινήσεις που θα οδηγήσουν τις δύο πλευρές στον διάλογο, με μοναδική επιδίωξη την εξεύρεση λύσης, στο πλαίσιο που καθορίζεται στα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, τις αξίες της ΕΕ και του Διεθνούς Δικαίου.

Βρισκόμαστε σε μια σημαντική καμπή στην πορεία του Κυπριακού. Η θέση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι σταθερή και ξεκάθαρη, παρά τις προκλητικές αξιώσεις της Τουρκίας για λύση δύο κρατών. Για την ελληνοκυπριακή πλευρά, την ΕΕ και τη διεθνή κοινότητα δεν υπάρχει άλλη αποδεχτή μορφή λύσης πέρα της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση έχουμε –και θέλω προς τούτο να ευχαριστήσω την Ελληνική Κυβέρνηση– πάντοτε στο πλευρό μας την αλληλεγγύη, την ανιδιοτελή και συνεχή στήριξη της Ελλάδας.

Η θυσία των ηρώων μας αποτελεί φάρο ελευθερίας, σύμβολο πίστης στην πατρίδα και αστείρευτη πηγή έμπνευσης για όλους εμάς που συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και την ενότητα. Είναι χρέος μας να διατηρούμε ζωντανή τη μνήμη τους, να θυμόμαστε τα γεγονότα εκείνων των ημερών με σεβασμό και αλήθεια, και να μεταλαμπαδεύουμε την ιστορία αυτή στις νέες γενιές, ώστε να μην ξεχαστεί ποτέ ο αγώνας και οι θυσίες τους.

Ελληνίδες και Έλληνες,

Πενήντα ένα χρόνια μετά την τραγωδία του 1974 η ύπαρξη των συρματοπλεγμάτων στην καρδιά της μοιρασμένης Λευκωσίας εξακολουθεί να προκαλεί οδύνη, αλλά και ντροπή σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Χρέος όλων των Ελλήνων, από τη Μακεδονία μέχρι και την Κύπρο, είναι η διατράνωση της απόφασης, πως ο Ελληνισμός ξέρει να υπερασπίζεται τα δίκαιά του με εγρήγορση και αποφασιστικότητα. Το μνημόσυνο των πεσόντων της τραγωδίας του 1974 ας είναι παράδειγμα για αποφυγή λαθών, πηγή δύναμης και εφαλτήριο διεκδίκησης της εθνικής μας αξιοπρέπειας.

Η δικαίωση της θυσίας χιλιάδων ηρώων μας θα επέλθει μόνο όταν όλοι οι πρόσφυγες επιστρέψουν στα σπίτια τους, όταν οι καμπάνες στις κατεχόμενες εκκλησίες μας ηχήσουν χαρμόσυνα και ανεμπόδιστα θα μπορέσουμε να προσευχηθούμε στους ναούς μας, όταν ελεύθερα θα μπορέσουν και πάλι να φυτρώσουν τα κυκλάμινα στον Πενταδάκτυλο.

Αυτή είναι η υπόσχεσή μας. Όσο δύσκολος και αν είναι ο αγώνας, με αποφασιστικότητα και θάρρος, εμείς θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε την απελευθέρωση της Κύπρου μας. Για την εξεύρεση δίκαιης λύσης, που θα εξασφαλίζει συνθήκες ασφάλειας για όλους τους πολίτες

Αιωνία τους η μνήμη.